Antwerpen viert Gilbert van Schoonbeke

Het is dit jaar 500  jaar geleden dat Gilbert van Schoonbeke werd geboren. Als urbanist en projectontwikkelaar heeft hij het gezicht van Antwerpen in de Gouden Eeuw (16de eeuw) in belangrijke mate bepaald. Het huidige Eilandje, het Brouwershuis en tal van straten en pleinen werden ontwikkeld op initiatief van Gilbert van Schoonbeke. Dit jubileum is de uitgelezen kans om hem in de schijnwerpers te zetten. Dat gebeurt onder andere met de lancering van een Gilbert-bier, een van Schoonbeke-wandeling en boek en expo over zijn leven.

Gilbert van Schoonbeke

De grondlegger van de Antwerpse stadsontwikkeling is ongetwijfeld Gilbert van Schoonbeke (1519-1556). Hij voltooide een groot deel van de Spaanse Omwalling, die tot ver in de 19de eeuw de ontwikkeling van de stad bepaalde, zorgde voor het rechttrekken van straten, bouwde huizen en openbare gebouwen, breidde het stadsgebied en de haven uit en creëerde een industrieel kwartier.

De Stadswaag, de Vrijdagmarkt, de Nieuwstad (Het Eilandje) en het huidige Quartier Latin danken hun ontstaan aan zijn initiatief. De bekendste gebouwen die daarbij opgericht werden, waren het Tapissierspand (waar vandaag de Bourlaschouwburg staat), de Stadswaag en het Waterhuis dat vandaag bekend staat als het Brouwershuis. Dit laatste is overigens het enige gebouw in opdracht van Gilbert van Schoonbeke dat vandaag nog te zien is. De Van Schoonbekestraat is naar hem vernoemd omdat hij in de buurt van de Markgravelei een residentieel kwartier ontwikkelde met buitenhuizen voor de rijke stedelingen.

Hij maakte het verschil met de toenmalige gang van zaken door als eerste ondernemer alle materialen voor zijn bouwprojecten zelf te produceren. Hij richtte turfwinningen op in het Nederlandse Veenendaal (Utrecht), startte kleiwinningen en steenbakkerijen op in Hemiksem, deed aan bosbouw in Buggenhout en exploiteerde kalkovens in Namen. Dit alles om zelf over brandstof, baksteen, constructiehout en mortel te beschikken zonder afhankelijk te zijn van leveranciers. Hij werkte zichzelf op tot leverancier van het keizerlijke leger.

Deze verwezenlijkingen werden op zeer korte tijd gerealiseerd, want van Schoonbeke overleed onverwacht op 37-jarige leeftijd. Zijn financiële nalatenschap was zo complex dat zijn weduwe afzag van de erfenis. In 1635 werd het weeshuis in de Lange Gasthuisstraat met schenkingen van zijn erfgenamen tot het huidige Maagdenhuis verbouwd.

Van Schoonbekejaar

2019 is het jaar waarin van Schoonbeke volop in de schijnwerpers wordt gezet en gevierd met tal van evenementen.

Wilfried Patroons, voorzitter van de Vrienden van het Brouwershuis: “Als vrienden van het Brouwershuis hebben wij al jaren een fascinatie voor alles wat van Schoonbeke voor deze stad heeft betekend en voor het Brouwershuis in het bijzonder. Dit Brouwershuis is het enige gebouw dat nog overeind staat en is mee verantwoordelijk voor de verveelvoudiging van de bierproductie. We willen zijn 500ste verjaardag dan ook vieren en hopen dat iedereen na dit jaar weet wat van Schoonbeke voor Antwerpen betekend heeft.”

Voor het uitgebreide programma kan u terecht op www.antwerpen.be/vanschoonbeke. Hieronder alvast een selectie uit het programma:

27 februari tot 26 juni: Woensdagklanken in Museum Vleeshuis, muziek die in Antwerpen weerklonk in de tijd van Gilbert van Schoonbeke, elke laatste woensdag van de maand om 14.30 uur, prijs: 5 euro.
14 maart: lancering van het Gilbert-bier. Dit amberkleurige bier met een alcoholpercentage van 6% werd gebrouwen naar het historische recept en de Antwerpse variant bevat honing en boekweit. Het bier wordt verkocht in onder andere de stadswinkel. Er is ook een Nederlandse of Veenendaalse variant zonder boekweit.
25 april: lancering van het boek ‘Gilbert van Schoonbeke, visionair ondernemer in Antwerpens Gouden Eeuw’.
7 juni - 8 september: ‘Rijk worden op de werf van de Gouden Eeuw. Gilbert van Schoonbeke, Meliorator der stadt Antwerpen.’ Overzichtstentoonstelling over het leven van Gilbert van Schoonbeke, curator: prof. dr. Jeroen Puttevils, historicus verbonden aan de Universiteit Antwerpen.
Vanaf 7 juni: wandel met Gilbert van Schoonbeke door zijn stad met de Antwerp Museum App, gratis.
8 september: Open Monumentendag staat geheel in het teken van Gilbert van Schoonbeke.
12 december: concert Stef Bos in AMUZ. De Nederlandse zanger Stef Bos werd geboren in Veenendaal en studeerde in Antwerpen. Tickets voor het concert ‘Antwerpen groet Veenendaal’ kunnen vanaf september gekocht worden via www.amuz.be.

Verantwoordelijken: burgemeester Bart De Wever – Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur