Krijtlijnen herontwikkeling Stuivenbergsite in Antwerpen-Noord liggen vast

Het Vlaams Stadsvernieuwingsfonds kende een projectsubsidie van 2,6 miljoen euro toe voor de herontwikkeling van de Stuivenbergsite in Antwerpen-Noord. Het project wil deze plek in de stad omvormen tot een monumentale en groene parel in de dichtbebouwde wijk Antwerpen-Noord. De ambitie is om het monumentale 19de-eeuwse gebouwencomplex in ere te herstellen en een nieuwe invulling te geven, en om grote, publieke tuinen te creëren.

Het vast bureau van het OCMW, eigenaar van site, keurde al het algemene kader en de fasering van de herontwikkeling van de Stuivenbergsite goed. Het Stuivenbergziekenhuis verhuist in 2022 grotendeels naar het nieuwe ZNA Cadix op de grens van het Eilandje en Park Spoor Noord, waardoor er ruimte vrijkomt om de site opnieuw te ontwikkelen. Het psychiatrisch ziekenhuis van ZNA blijft op dezelfde locatie. De Stuivenbergsite krijgt een mix van stedelijke en economische functies met wonen, omringd door groene tuinen die van zonsopgang tot zonsondergang open zijn. De eerstvolgende stap is de lancering van een ontwerpwedstrijd begin 2021.

Voorzitter van AG Vespa en schepen voor wonen, groen en gezondheidszorg Fons Duchateau: “Zorg, wonen en werken in een zeer kwalitatieve omgeving. De kwaliteit van al deze elementen primeert boven de kwantiteit. Dit is een buurt die een positieve impuls broodnodig heeft en de herontwikkeling kan daar een zeer grote bijdrage toe leveren. Voldoende ruimte en groen. Dat is de sleutel. We focussen dan ook niet in de eerste plaats op nieuwe bewoners. Dit is tenslotte vandaag reeds één van de meest dichtbevolkte wijken van de stad. Levenskwaliteit is wat hier centraal moet staan.”

Schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder: “Het ‘ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) 2060’ legt op dat minstens 60% van het terrein open en groene ruimte moet zijn. Dat impliceert dat bepaalde (delen van) gebouwen afgebroken moeten worden. De Stuivenbergsite biedt een unieke kans om de ruimtelijke opwaardering in de wijk te ondersteunen. We kiezen met deze ontwikkeling resoluut voor open ruimte en groen en voor een uitgebreid participatietraject met omwonenden.”

Mix van stedelijke en economische functies met wonen

De herontwikkeling van de Stuivenbergsite zal in fases gebeuren, en tijdens elke fase komt een welbepaalde functie of mix van functies tot ontwikkeling.

Fase noord: deze eerste renovatiefase zal plaatsvinden in 2023-2025. Er zullen een vijftal stedelijke functies gehuisvest worden in de te renoveren noordelijke vleugel van het 19de-eeuwse gebouwencomplex:

een jeugdwerking
een kinderdagverblijf
een Huis van het kind
een sociale tandartspraktijk
Het Stedelijk Onderwijs Antwerpen onderzoekt op welke manier een opleiding zorg, met o.a. de opleiding HBO5-verpleegkunde, georganiseerd kan worden op de Stuivenbergsite.

Mogelijke bijkomende stedelijke functies zijn nog in onderzoek. Voor deze renovatiefase is budget voorzien in de meerjarenbegroting 2020-2025.

Fase midden: deze fase bevat een woonproject rond een private binnentuin en ruimte voor extra stedelijke functies en/of economische invullingen in de sfeer van de sociale en/of commerciële economie. Om het publieke karakter van de tuinen te garanderen, is beslist om de gelijkvloerse ruimten die grenzen aan de publieke tuinen maximaal in te vullen met publieksgerichte functies en de meer privatieve functies onder te brengen op de verdiepingen.
Fase zuid: fase zuid bevat ruimte voor extra stedelijke functies en/of economische invullingen in de sfeer van de sociale en/of commerciële economie.

Met een mix van publieke en private, sociale en commerciële functies wil de herontwikkeling van de Stuivenbergsite zo veel mogelijk buurt- en stadsbewoners aanspreken, zowel in de tussentijd als bij de definitieve realisatie.

Omringd door groene tuinen

In samenhang met de afbraak van bepaalde (delen van) gebouwen kan stelselmatig het publiek domein vorm krijgen. De publieke tuinen zouden samen met de tuin van het psychiatrisch ziekenhuis worden afgesloten na zonsondergang. De ambitie is om de tuinen zo plantrijk en weelderig mogelijk in te richten. Al naargelang waar het nieuwe hekwerk komt te staan, kunnen er nieuwe pleinen ontstaan die altijd toegankelijk zijn. Ook de aanpalende straten Lange Beeldekensstraat, Pesthofstraat en Boerhaavestraat worden mee ontworpen, en aangelegd door het district Antwerpen tijdens de volgende bestuursperiode 2025-2030.

Projectsubsidie Vlaams Stadsvernieuwingsfonds

Op 18 december heeft de Vlaamse regering beslist om vanuit het Stadsvernieuwingsfonds een projectsubsidie van 2,6 miljoen euro toe te kennen aan de herontwikkeling van de Stuivenbergsite. Dankzij die subsidie kunnen de belangrijkste afbraakwerken bij de start van het project gebeuren, met als hoofdmoot het hoofdgebouw uit de jaren 80. Na de sloop kan het zuidelijke deel van de site al worden opengesteld als grote publieke tuin voor de buurt. Voor de leegstaande gebouwdelen rondom worden dan ook al tijdelijke invullingen gezocht die kunnen proefdraaien. Zo kan er meteen een sterk statement gemaakt worden door de geambieerde open en groene ruimte vanaf het begin waar te maken.

Timing

Begin 2021 wordt een ontwerpwedstrijd gelanceerd. Eind 2021 wordt dan een team van (landschaps)architecten aangesteld. In de loop van 2022 en 2023 wordt het ontwerp uitgewerkt en volgen vervolgens de nodige sloop- en bouwaanvragen. Vanaf 2023 kan gefaseerd met de uitvoering worden gestart.

Communicatie en inspraak

De stad en het district Antwerpen, AG Vespa en Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) communiceren onder de noemer ‘Plan Stuivenberg’ gezamenlijk over dit project zodat het oude en nieuwe verhaal samen verteld worden. Het geplande publieksmoment ‘Plan Stuivenberg’ kon in oktober 2020 omwille van de coronamaatregelen niet plaatsvinden. De buurt wordt in januari geïnformeerd door een nieuwsbrief in de bus en door grote infopanelen die aan het hekwerk rond ZNA Stuivenberg hangen. Van zodra een ontwerpteam is aangesteld, start ook het inspraaktraject met de buurt opnieuw.

Coördinatie

AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert de herontwikkeling van de Stuivenbergsite voor de stad en het OCMW Antwerpen. ZNA blijft erfpachthouder en gebruiker van de site voor het deel van het psychiatrisch ziekenhuis en is dus actief betrokken.

Meer info over het stadsproject Stuivenbergsite staat op www.agvespa.be. Klik hier voor de rechtstreekse link.

Verantwoordelijken: Fons Duchateau, voorzitter AG Vespa, voorzitter ZNA en schepen voor wonen, gezondheidszorg en groen – Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening