Nieuw gebouw voor Antwerpse erfgoedcollectie

In het nieuwe Pomppark Zuid komt een nieuwbouw die de uitgebreide stedelijke erfgoedcollectie zal huisvesten. AG Vespa schreef hiervoor een architectuurwedstrijd uit, waarbij het ontwerpbureau TM Office Winhov – HUB als winnaar werd uitgekozen. Als alles volgens planning verloopt starten de werken in het voorjaar van 2028, en is het gebouw in 2031 klaar.

Stad Antwerpen heeft een indrukwekkende erfgoedcollectie die bestaat uit zo’n 800.000 items: kunst, erfgoedstukken, archeologische vondsten,… . Hiervan kan slechts een beperkt deel tentoongesteld worden. De op dat moment niet-tentoongestelde stukken worden bewaard in verschillende erfgoeddepots, niet zichtbaar voor het publiek. Om de volledige Antwerpse erfgoedcollectie in de toekomst op een veilige, efficiënte en dynamische manier te beheren en onder optimale en toekomstbestendige condities te bewaren, zal AG Vespa een gloednieuw collectiecentrum bouwen in het toekomstige Pomppark Zuid aan de Desguinlei, het ‘Collectie Centrum Antwerpen’.

Monumentale schatkist

TM Office Winhov – HUB beschouwt het gebouw in zijn wedstrijdontwerp als een monumentale schatkist, een iconisch besloten bakstenen ensemble van diverse functionele volumes.

Het Collectie Centrum Antwerpen wordt een gastvrij gebouw, opengesteld voor het publiek; vormgegeven rond een entreeplein als overgang naar het park.
Het ontwerp bestaat uit drie gekoppelde volumes en een vrijstaand café.

De bovengrondse depots vormen het hoofdvolume.
Naast het depot bevindt zich een werkgebouw met een groot raam naar de Desguinlei.
Het derde volume is een entreegebouw.

In het werkgebouw zijn op de begane grond alle logistieke werkprocessen georganiseerd, direct gekoppeld aan de toegang naar de depots. Op de verdiepingen zijn de werkruimtes en ateliers rond een centrale vide samengebracht. Bovenaan in het entreegebouw bevinden zich de kantoren.
​Door het zichtbare depot, de ateliers en kantoren zal er een levendige interactie met het park zijn.
Onder het gehele gebouw is een tweelaagse kelder voorzien. De eerste laag is gereserveerd voor parkeren en voor de installatieruimtes. De tweede ondergrondse laag is een groot depot met een vrije hoogte van 6 meter.
Door een optimale klimatisatie (met een minimum aan technieken) wordt de collectie in de beste condities bewaard.
Voor alle gebouwdelen is steeds gekozen voor de meest duurzame oplossing met de laagste milieu-impact. Door de afwisseling van beton (depot), beton en hout (werkgebouw) en hout (entreegebouw) krijgt elk gebouwdeel aan de binnenzijde een eigen uitstraling en atmosfeer.

Locatie

Door de inplanting in het nieuwe Pomppark Zuid zal het Collectie Centrum Antwerpen een meerwaarde creëren voor zowel gebruikers, parkbezoekers als omwonenden. Het gebouw zal deel uitmaken van het landschap en de beleving van het park.

Op de plek waar het nieuwe Collectie Centrum Antwerpen komt, bevindt zich momenteel nog het zogenaamde Dienstgebouw D33 aan de Desguinlei 33. Dat is in slechte staat en wordt afgebroken. 

Timing

Het ontwerpteam werkt nu het ontwerp verder uit. In het najaar van 2025 wordt het voorontwerp verwacht. Verloopt alles zoals gepland dan kunnen de werken starten in het voorjaar van 2028 en wordt in de loop van 2031 het nieuwe Collectie Centrum Antwerpen in gebruik genomen.

Schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud: “Stad Antwerpen beheert talrijke musea, erfgoedinstellingen en archeologisch materiaal, goed voor zo’n 800.000 collectiestukken. Die indrukwekkende erfgoedcollectie vormt het fysieke geheugen van onze stad. Het zijn als het ware de puzzelstukken van ons collectief verleden, van onze Antwerpse trots en DNA. De stad heeft de verantwoordelijkheid om dat rijke cultureel erfgoed met zorg te bewaren en het door te geven aan de volgende generaties Antwerpenaars. Dat doen we in één centraal depot, het Collectie Centrum Antwerpen.”

Schepen voor stadsontwikkeling en voorzitter van AG Vespa Annick De Ridder: “Het nieuwe centrum past mooi in het verhaal van de Ringstad, mogelijk het strafste project ooit qua stadsontwikkeling, dat ontstaat door de maximale overkapping van de Ring. Ringstad zal zorgen voor nieuwe en betere toegangen tot de Ringparken, voor extra groene ruimte, woningen, kantoren en nieuwe publieke voorzieningen. Een mooi voorbeeld daarvan is het toekomstige Collectie Centrum Antwerpen, dat een plek zal krijgen in het Pomppark Zuid. Beiden versterken elkaar. Ringstad linkt buurten aan parken, met in dit geval nog een intrigerend streepje architectuur en kunst daarbij!”

Nabilla Ait Daoud - Schepen bevoegd voor cultuur, kinderopvang, personeel, loketten en ontwikkelingssamenwerking

Annick De Ridder - Schepen bevoegd voor haven, stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en patrimonium en voorzitter van AG Vespa