Ontwerp noordelijke Ringparken, volgende stap in De Grote Verbinding

Vandaag keurde het college de projectdefinities goed van de vier noordelijke Ringparken die in het kader van De Grote Verbinding worden uitgerold. Het gaat om de projectdefinities van Ringpark Noordkasteel, Ringpark Groenendaal, Ringpark Lobroekdok en Ringpark het Schijn. Deze parken komen op en langs de Oosterweelverbinding op de rechteroever van de Schelde en strekken zich uit van aan de Schelde ter hoogte van het Noordkasteel tot aan de aansluiting met de E34.

Wat vooraf ging

Tussen september 2017 en mei 2018 zijn zes ontwerpteams binnen ‘Over de Ring’ aan de slag gegaan om projecten voor te stellen die de leefbaarheid rond de Antwerpse Ring verhogen. Dit deden ze samen met heel wat Antwerpenaren, stakeholders en partners, waaronder de Vlaamse overheid, de stad, de haven, de burgerbewegingen, Lantis en de intendant. Hieruit zijn 18 leefbaarheidsprojecten geselecteerd, goed voor een bedrag van 1,250 miljard euro. Samen vormen deze projecten zeven Ringparken en een Scheldebrug. Met de goedkeuring van de projectdefinities van de noordelijke Ringparken kunnen deze ontwerpteams een offerte indienen voor de uitwerking van deze vier Ringparken.

“De noordelijke Ringparken komen ten goede van wijken die het vandaag sociaal-economisch moeilijk hebben. De Antwerpenaren daar zullen de eerste grote vruchten van de overkapping plukken”, benadrukt burgemeester Bart De Wever. “Door deze nieuwe, groene ruimte verbinden we de wijken met andere stadsdelen. Dat zal ze niet alleen aangenamer maken om te wonen, maar zal ook hun economische leefbaarheid versterken.”

Schepen voor mobiliteit Koen Kennis: “In de aanleg van de Ringparken zien we hoe de infrastructuurwerken in het kader van een betere mobiliteit voor Antwerpen een deeltjesversneller zullen zijn voor de hele stad, voor de inwoners en voor de bedrijven. Bereikbaarheid, economie en leefbaarheid gaan hand in hand.”

Kaart Ringparken noorden – copyright: Team Intendant

Ringpark Noordkasteel

Vandaag is het Noordkasteel een relatief onbekend en weinig toegankelijk, maar erg groen gebied op de grens van de haven en de stad. Er zijn onder andere een zeevaartschool en een zeilclub gevestigd en in de zomer komen Antwerpenaren zich ontspannen aan de grote vijver. De Oosterweelverbinding – die de Antwerpse Ring rond maakt – voorziet in een nieuw op- en afrittencomplex aan het Noordkasteel: de Oosterweelknoop. Door de knoop deels te overkappen, komt er ruimte voor een ecologisch park: het Ringpark Noordkasteel. Ook het historische erfgoed, zoals de restanten van het Noordkasteel, de 19de-eeuwse SAMGA-silo en de Oosterweelkerk, krijgt hier een plek.

Ringpark Noordkasteel werkt verder op het gekozen leefbaarheidsproject ‘Oosterweelknoop’ en op het ontwerp zoals het in de loop van 2018 en 2019 verder is uitgetekend door de betrokken Vlaamse en stedelijke overheden, de burgerbewegingen en de haven van Antwerpen. Dit is ook het infrastructuurontwerp waarvoor Lantis in de loop van 2020 een omgevingsvergunning zal aanvragen. Het ontwerpteam staat in voor de bovengrondse inrichting op en langs de nieuwe infrastructuur en overkapping.

Ringpark Groenendaal

Een groene overkapping ter hoogte van het station Luchtbal en de Groenendaallaan zal zorgen voor een uitgestrekt park dat Merksem-Lambrechtshoeken en Luchtbal verbindt, tot aan het Albertkanaal. Het Ringpark loopt aan beide kanten van de Ring verder door langs de bermen van de snelweg tot aan de Masurebrug. Rond dit park ontstaan kansen voor nieuwe stadsontwikkelingen zoals woningen, voorzieningen en bedrijvigheid.

Met de bouw van de Oosterweelverbinding komt de snelweg, ook waar er (nog) niet overkapt wordt, een pak lager te liggen. Verhoogde bermen langs de Ring kunnen de wijken bovendien beter afschermen van de snelweg. Het station Luchtbal kan zich ontpoppen tot een echt mobiliteitsknooppunt en het gebied een stedelijk karakter aanmeten.

Dit Ringpark werkt verder op de leefbaarheidsprojecten ‘Bermenlandschap langs een verlaagde R1 Noord’ en ‘Overkapping ter hoogte van stationsomgeving Luchtbal’ en op het ontwerp dat in 2019 werd uitgetekend door burgerbewegingen, overheden, Lantis en de intendant. Zo wordt de Groenendaallaan deels verlaagd, met een gedeeltelijke overbrugging voor het Ringpark. Het openbaar vervoer blijft over het kruispunt gaan, maar fietsers en voetgangers door het park. Ook dit infrastructuurontwerp is mee opgenomen in de omgevingsvergunningaanvraag van Lantis. Het ontwerpteam staat in voor de bovengrondse inrichting op en langs de nieuwe infrastructuur en overkapping.

Ringpark Lobroekdok en Ringpark het Schijn

Ringpark Lobroekdok vertrekt aan de noordkant van Schijnpoort en loopt door tot aan het Albertkanaal. Door de afbraak van het viaduct, de sanering van het (in de toekomst versmalde) Lobroekdok en de overkapping van een deel van de snelweg, ontstaat een enorm potentieel: groene ruimte in een tot nu toe erg verhard gebied, recreatie, gemengde stadsontwikkeling en nieuwe verbindingen tussen Dam, Merksem en Kronenburg.

Ringpark het Schijn vertrekt aan de zuidkant van Schijnpoort en loopt tot aan het Rivierenhof. Centraal in het park ligt het Schijn, de vergeten rivier van Antwerpen. Na de werken aan de Oosterweelverbinding kan het Schijn geïntegreerd worden in een langwerpig landschapspark langs de snelweg. Ter hoogte van Hof Ter Lo vormt een groene overkapping een verbinding tussen Borgerhout en Deurne, en tussen de dichtbebouwde wijken en het ruime Rivierenhof.

Deze twee Ringparken werken verder op de leefbaarheidsprojecten Steenborgerweert / Kap Dam, Kap Sportpaleis, Bermen langs Albertkanaal, Waterpark, en Schijnvallei / Ter Lo / Deurne. Ook hier is er door intensief overleg tussen burgerbewegingen, wijkcomités, overheden, Lantis en de intendant een nieuw concept uitgewerkt voor het aansluitingscomplex aan Schijnpoort, het scharnierpunt tussen beide Ringparken. Zo wordt de verbindingsweg opgeschoven tot aan de overzijde van de Ring, meer bepaald tussen de Ring en de waterzuiveringsinstallatie, waardoor meer ruimte overblijft voor een park aan de kant van Deurne-Noord. Dit concept wordt door Lantis en het nieuwe ontwerpteam de volgende maanden verder uitgewerkt tot een definitief ontwerp.

Volgende stappen

De ontwerpteams uit ‘Over de Ring’ kunnen nu een offerte indienen voor de uitwerking van deze vier Ringparken. Zo kunnen ze in het najaar van 2020 aan de slag om de huidige concepten uit te werken naar uitvoerbare plannen. Ook nu gaan de ontwerpteams terug nauw samenwerken met de buurten, wijken en gebruikers. De realisatie van de vier Ringparken volgt pas na de realisatie van de Oosterweelverbinding, pas dan kunnen de overkapping en de (werf)zones langs de Ring ingericht worden.

Deze Ringparken hangen nauw samen met de realisatie van de Oosterweelverbinding op rechteroever. De ontwerpteams mogen niet meer raken aan de snelweginfrastructuur, de op- en afritten en de manier waarop het verkeerssysteem functioneert. Dit is al uitgebreid bestudeerd door een team van overheden, experts en burgerbewegingen onder leiding van de intendant. De ontwerpers zullen dan ook nauw samenwerken met Lantis, de bouwheer voor de Oosterweelverbinding, om beide ontwerpen op elkaar aan te sluiten en af te stemmen.

De Grote Verbinding

Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt Antwerpen aan zijn internationale reputatie als stad waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Ring rond en de overkapping stuurt de auto’s onder de grond. Zo wordt gezorgd voor een betere mobiliteit voor stad en haven, meer groen en schonere lucht en worden bestaande en nieuwe wijken aan beide kanten van de Ring verbonden.

De volgende jaren werken alle partners, de burgerbewegingen en de intendant nauw samen om de plannen verder vorm te geven. Lantis, de stad Antwerpen, Agentschap Wegen en Verkeer en de Vlaamse Waterweg nv, die instaan voor de uitvoering van De Grote Verbinding, zetten op hun werven zo veel mogelijk lokaal talent aan het werk. Iedereen uit Antwerpen en omstreken wordt dan ook warm opgeroepen om mee de schouders te zetten onder De Grote Verbinding.

Schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder: “Met de Grote Verbinding willen we het grootste stadsontwikkelingsproject van de 21ste eeuw realiseren en zo de leefbaarheid van onze stad exponentieel vergroten. De Ringparken leveren daartoe een belangrijke bijdrage. Met de goedkeuring van deze projectdefinities geven we als stad dan ook het duidelijke signaal dat een duurzame toekomst voor Antwerpen hand in hand gaat met de broodnodige bereikbaarheid van onze stad en haven.”

Claude Marinower, schepen voor openbaar domein: “We zullen in deze nieuwe parken maximaal inzetten op infiltratie en waterbuffering. Het zijn de perfecte locaties om het waterplan verder in uitvoering te brengen.”

Verantwoordelijken: burgemeester Bart De Wever - Koen Kennis, schepen voor mobiliteit - Claude Marinower, schepen voor openbaar domein en werk - Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling – Fons Duchateau, schepen voor groen en stads- en buurtonderhoud