Provinciale scholen gaan verder met ambitieuze CO2-besparingsstrategie

2Impresz is een Europees project waaraan Vlaanderen, Nederland, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken deelnamen. Tussen 2017 en 2021 werden 141 scholen begeleid om 30% energie te besparen. De provincie Antwerpen investeerde samen met vijf andere Vlaamse partners 1,8 miljoen euro in het project. Europa financierde de helft hiervan. Dit resulteerde alvast in een besparing van bijna 360 ton CO2/jaar of circa 15.000 bomen. Met de opgedane ervaring bij 33 scholen gaat de provincie verder met het traject. Doel is om met de provinciale scholen tegen 2030 de klimaatdoelstellingen te halen.

Gedurende vier jaar hebben de provincie en de intercommunales IOK en IGEMO 33 scholen in onze provincie begeleid. Leerlingen en leerkrachten gingen samen met de beheerders van de schoolgebouwen aan de slag. Daaronder vielen ook vijf provinciale scholen: PTS Boom, PTS Mechelen, avAnt, CVO Vitant en PITO Stabroek. Het totale budget van 2Imprezs van de provincie Antwerpen en de vijf andere Vlaamse partners (IOK, IGEMO, Djapo vzw, Thomas More Geel) bedroeg € 1.781.451 euro. De helft hiervan werd gefinancierd door Europa.

Weten door te meten

Schoolgebouwbeheerders en directies werden gevraagd om hun energie te monitoren. Zo kreeg men een beter inzicht in de maandelijkse en jaarlijkse gas- en elektriciteitsverbruiken. Met eenvoudige ingrepen werd de factuur in toom gehouden: afstellen van de CV-ketels op weekends en vakantie, sluipverbruik vermijden door een tijdschakelaar, LED-verlichting in gang aanbrengen met bewegingssensors , energieverslindende halogeen-buitenstralers vervangen door moderne LED-stralers, enz.

Zo was er al heel snel wat te rapen dankzij kleine investeringen en ingrepen met snelle terugverdientijden. Het project stimuleerde bovendien leerkrachten en leerlingen om hun gedrag aan te passen. Een nieuwe webtool ‘E.Wattson’ zorgt ervoor dat leerlingen zelf kunnen berekenen welke energiebesparende maatregelen op school interessant zijn en wat deze investering financieel oplevert (http://2imprezs.sdu.dk).

Globaal gezien hebben de 28 Vlaamse scholen die hun gegevens tot het einde bijhielden, hun gezamenlijk energieverbruik met 5% gereduceerd (8-tal scholen realiseerden geen CO2-beparing, 20 scholen daarentegen wel). Dat komt overeen met een besparing van bijna 360 ton CO2/jaar (of ca. 15.000 bomen). 

Hoewel de coronamaatregelen de resultaten sterk negatief beïnvloed hebben en energiebesparing niet vanzelfsprekend is, gaf het participatieve 2Imprezs-project de partners veel goesting om ermee door te gaan. Door volgehouden samenwerking van de facility managers, de directeuren, leerkrachten en leerlingen kunnen de klimaatdoelstellingen in de provinciale scholen tegen 2030 bereikt worden.

Project wordt verdergezet

IOK en IGEMO nemen tot midden 2023 deel aan het opvolgproject ‘2Imprezs 4.0’. Hun focus ligt op de uitbouw van het digitaal platform waar kinderen spelenderwijs leren over energie en concrete stappen zetten om thuis of op school energie te besparen. Scholen kunnen dit digitaal platform uittesten en integreren binnen hun educatieve werking en andere Energy Challenges. Ook op technisch vlak krijgen scholen ondersteuning op maat, met de ambitie om helemaal klimaatneutraal te worden.

De provincie Antwerpen gaat haar lerend netwerk van schoolgebouwbeheerders verderzetten en verruimen over heel de provincie in overleg met andere partners zoals de intercommunales, VVSG, Departement Onderwijs (GO!-scholen) en koepels van het vrij net. Scholen kunnen bovendien blijven rekenen op de educatieve ondersteuning van het MOS-team binnen PIME. MOS stelt gratis uitleenbare energiekoffers ter beschikking aan alle scholen uit de provincie in het kader van hun werking ‘Duurzame scholen, Straffe scholen’.

Volgens Jan De Haes, gedeputeerde voor Milieu en Natuur, is de verderzetting ook belangrijk om de klimaatdoelstellingen uit Plan Vandaag te kunnen halen. De scholenactie vormt daarom één van de 200 klimaatacties uit het klimaatplan, die binnenkort allemaal te vinden zijn op www.planvandaag.be.

“Het provinciaal klimaatplan 2030 geeft ons direct de kans om de doelstellingen van dit interessant (maar ambitieus) Europees project toe te passen in onze provinciale scholen. Ons bestaand milieuzorgsysteem ISO14001 en de monitoringstool ‘Stroomomslag’ voor onze provinciale entiteiten zijn zodanig geïntegreerd in ons regulier beleid dat dit zeker moet lukken om de doelstellingen te halen tegen 2030.”

Verdere professionalisering (vorming) in de provincie Antwerpen

Door de zeer snelle energie- en klimaatontwikkelingen is de kennis van de schoolgebouwbeheerders niet altijd meer bijdetijds. Zij zijn dikwijls het eerste aanspreekpunt voor allerhande energie-, water- en andere patrimoniumgerelateerde taken. Voortdurende vorming en expertise in de scholen dringen zich op.

Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Onderwijs: “We bekijken hoe we in samenwerking met een hogeschool een geschikte modulaire opleiding kunnen aanbieden aan deze schoolgebouwbeheerders. Concrete energie- en klimaatmaatregelen uitvoeren vergt expertise. Het energielandschap verandert razendsnel en technische directeurs/schoolgebouwbeheerder moeten op de hoogte blijven van deze snelle technische evoluties. Op deze manier kan het patrimonium energie-efficiënt gemanaged worden.”

•        https://northsearegion.eu/2imprezs/reports met o.a. Engelstalige publicaties rond het project

•        https://www.energychallenges.eu (in 4 talen beschikbaar: NL, DK, D en E)

Beleidsverantwoordelijke: Luk Lemmens, gedeputeerde bevoegd voor onderwijs