Stadshavenplan 2020-2030: extra aandacht voor waterbeleving en waterrecreatie

Het college keurde het Stadshavenplan 2020 - 2030 goed. Op basis van dit plan wil de stad Antwerpen het unieke Stadshavengebied verder ontwikkelen. Waterbeleving neemt daarbij een belangrijke plaats in. Zo zal er meer ruimte zijn voor recreatie op of aan het water. Op die manier wordt de band tussen stad en Schelde verder uitgediept.

Sinds 2016 werden de watervlakken van het Eilandje overgedragen van het Havenbedrijf naar de stad en werd de Stadshavendienst opgericht. In 2010 werd bovendien het Masterplan Scheldekaaien goedgekeurd, dat sindsdien gefaseerd wordt uitgevoerd. Dit jaar werd ook beslist om het beheer van de Scheldekaaien grotendeels over te dragen aan de stad. Zo is er een eenduidig beleid mogelijk tussen het Eilandje en de Scheldekaaien op het vlak van ligplaatsbeheer, exploitatiebeheer, politiereglement, handhaving en de concessie voor walvoorzieningen.

In het kader van deze gewijzigde situatie keurde het college het Stadshavenplan 2020-2030 voor de Scheldekaaien zone stad en het Eilandje goed. De nadruk ligt daarbij meer op de interactie tussen stad en water. Het nieuwe plan zal het beleidskader vormen voor de Stadshaven en de invulling en bestemming van watervlakken en kades bepalen. Daarbij is er veel aandacht voor waterbeleving en waterrecreatie.

Waterrecreatie, steigers en pontons voor waterbeleving en vaste ligplaatsen voor rondvaartboten

De Stadshaven maakt deel uit van het toeristische hart van de stad. Waterbeleving en levendigheid op het water zijn daarom cruciaal. De stad verliest daarbij de veiligheid en het vermijden van overlast niet uit het oog.

“Zeker met het Bonapartedok hebben we een grote opportuniteit om de band tussen de Antwerpenaar en de Stadshaven te versterken”, zegt burgemeester Bart De Wever. “Daarom gaan we bestuderen of kajakken en andere waterrecreatie daar mogelijk is. We gaan ook op zoek of er commerciële interesse is om op het watervlak van het dok zelf een horeca-invulling uit te bouwen, bijvoorbeeld op een ponton.”

Waterrecreatie is er momenteel nog niet mogelijk tenzij gebonden aan evenementen maar zal in de toekomst wel een belangrijkere rol spelen. Er wordt een onderzoek opgestart om na te gaan of bepaalde types van waterrecreatie door middel van een exploitatiereglement mogelijk gemaakt zouden kunnen worden in de laagdynamische delen van de Stadshaven. Dat zijn delen met weinig scheepvaart en scheepsbewegingen. In eerste instantie gaat het om de locaties Willemdok, Bonapartedok en Kempisch dok. 

Verder vormen en steigers en pontons een belangrijke schakel tussen de watervlakken en het land en moeten ze de mogelijkheid bieden om recreatie, watermobiliteit en waterbeleving toe te laten. Bij de aanleg van nieuwe pontons en steigers moet het gebruik duidelijk bepaald worden en in functie daarvan ook de eventuele maatregelen rond veiligheid en overlast.

Voor rondvaartboten wil de stad vaste ligplaatsen voorzien aan de zuidoostkant van het Kattendijkdok, vlakbij het publieke ponton aan de New Yorkkaai. Zo zullen burgers en toeristen eenvoudig de vertreklocatie kunnen vinden en rondvaarten kunnen doen op het Scheldegebied en in de zeehaven.

Deelgebieden met een eigen focus

Het Stadshavenplan 2020 - 2030 werkt voor verschillende deelgebieden krachtlijnen uit. Drie aandachtspunten zijn daarbij cruciaal: toegankelijkheid, afstemming tussen land en water; en veiligheid.

De krijtlijnen van het Stadshavenplan 2020-2030 voor de belangrijke deelgebieden worden vooropgesteld als volgt.

• Droogdokken Noord: Dit zijn de hoogdynamische ‘natte’ dokken 8 tot 10 met veel scheepvaart en scheepsbewegingen. Ze worden ingezet ter ondersteuning van de passagiersvaart. Zo kunnen ze bijvoorbeeld door riviercruises en de pleziervaart gebruikt worden als wachtplaats, voor beperkte werkzaamheden en als kortstondige ligplaats.
• Kattendijkdok: Het Kattendijkdok is een hoogdynamisch dok met focus op passagiersschepen (evenementschepen, dagrondvaartboten, riviercruises) en daarnaast een publiek ponton voor waterbeleving en watermobiliteit. Ook de beroepsvaart blijft hier een plek behouden ter hoogte van de kaaien in het noordoosten.
• Kempisch dok: Het Kempisch dok legt de focus op de pleziervaartsector (concessie jachthaven) en waterrecreatie. Daarnaast  is het onderdeel van de Innovatieve Stadshaven waar er aandacht is voor bedrijvigheid, met aanvullend tijdelijke ligplaatsen als wachtkaaien ter ondersteuning van de binnenvaartsector. Er wordt ook voorzien in enkele commerciële ligplaatsen.
• Willemdok, Verbindingsdok en Bonapartedok: Deze dokken worden laagdynamische dokken. De watervlakken die vlakbij de historische en toeristische stadskern liggen, krijgen een nieuwe bestemming. De stad ontving in het verleden al vele vragen vanuit de directe omgeving van het Bonapartedok om dit dok te gebruiken voor verschillende doeleinden. Ze heeft nu beslist om het Bonapartedok te herbestemmen. Er wordt een marktoproep gelanceerd voor een commerciële horeca-invulling op het watervlak. Het centrale deel van het watervlak leent zich dan weer voor recreatie en sport. Doelstelling is dat beide elkaar versterken.
• Scheldekaaien- Centraal Deel: Dit deel van de Scheldekaaien vormt het centrale scharnierpunt voor watertoerisme, waterbeleving en watermobiliteit.  Er komt een groot nieuw cruiseponton en een opwaardering van het ponton Steenplein tot publieke verblijfsruimte. Aansluitend aan dit scharnierpunt worden nog bijkomende ligplaatsen voor riviercruises gecreëerd.
• Scheldekaaien - Sint-Andries en Zuid: Hier zal de stad inzetten op landgebonden lokale sport- en spelmogelijkheid langs de Schelde. Er komen ook tijdelijke ligplaatsen voor binnenvaart, marineschepen, opleidingsschepen (zoals de Tall Ships) en riviercruiseschepen als uitwijkplaats voor het cruiseponton.

Verdere stappen

Nu het college het Stadshavenplan heeft goedgekeurd zullen verschillende stadsdiensten de deelaspecten van het plan verder onderzoeken en uitwerken.

Verantwoordelijke: burgemeester Bart De Wever