Visie van havenschepen Annick De Ridder op een duurzame haven - FLOWS

Voor het recentste Flowsmagazine met als thema duurzaamheid, leverde Annick De Ridder een gastbijdrage. Ze geeft haar visie op de factoren die een haven duurzaam maken.

Port of Antwerp-Bruges is de grootste Europese exporthaven, toonaangevend in containers, de grootste haven voor overslag van voertuigen en de grootste petrochemische cluster van Europa. Onze haven is als wereldhaven dé economische motor van Vlaanderen. Natuurlijk willen we dat blijven en daarop verder bouwen en groeien. Wie het vandaag over groei heeft, heeft het per definitie over ‘duurzame groei’. Die motor blijft draaien dankzij de investeringen die we aantrekken.

De investeringen die hier in duurzaamheid worden gedaan, zijn immens. Zo startte Lanxess in oktober vorig jaar een tweede klimaatinstallatie op en vatte Covestro de werken aan van een nieuwe anilineproductieplant. BASF wil de eerste petrochemische speler zijn die al klimaatneutraal is in 2030 en bouwt een nieuwe productie-unit voor alkylethanolamines. Ook Evonik engageert zich stevig. Om nog maar te zwijgen over de extreem grote investeringen die INEOS al deed om een kraker te bouwen die de helft zal uitstoten van de 10% best gekwalificeerde Europese in die categorie. Het bedrijf kiest er ook voor om vanuit Antwerpen een proefproject op te zetten voor CCS (‘carbon capture and storage’).

Samen met Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, INEOS, Fluxys en Total Energies werken we aan innovatieve CO2-reductie. Dit Antwerp@C-project heeft het potentieel om de CO2-uitstoot in Antwerpen tegen 2030 met de helft te verminderen. Kairos@C is dan weer een gezamenlijk project van Air Liquide en BASF dat de uitstoot van broeikasgassen op de chemische site van BASF in Antwerpen met meer dan 14 Mt zal verminderen in de eerste tien jaar van het project. Net geen 145 miljoen euro krijgt Antwerp@C van Europa. Ook Kairos@C kan op Europese steun rekenen. Pionieren op het Europese vasteland, wel, dat gebeurt dus hier in onze haven.

Meer dan de helft van alle industriële uitgaven gaat naar onderzoek en ontwikkeling en duurzaamheid. Het engagement van de industrie in onze haven naar klimaat en milieu is immens. Ik heb het al vaak gezegd, we zijn hier veel te bescheiden over. Als havenschepen is dat natuurlijk ook mijn rol, zeker ook naar jongeren. We mogen trouwens met z’n allen deze boodschap nog meer uitdragen en nog meer onder de aandacht brengen.

Ik roep dan ook alle lezers van Flows op om hetzelfde te doen. Spread the news! Vertel hen dat 95% van alles wat wij gebruiken en nodig hebben – zowel privé als in het professionele leven – ofwel via onze haven binnenkomt of de bouwstenen daarvoor door de petrochemische sector in onze haven worden gemaakt. Van het hoesje van je smartphone over een baxter tot de isolatie van een huis, van het waterdichte element van je winterkleding over de zonnepanelen op een dak van een woning tot de wieken van de windturbine … alle basisbouwstenen daarvoor worden hier bij onze bedrijven geproduceerd. Maak hen duidelijk dat de industrie niet een deel van het probleem is, maar net een deel van de innovatieve oplossing. Hier zitten de vooruitstrevende pioniers op het gebied van duurzaamheid.

Pioniers vind je ook in ons NextGen District, onze hotspot voor circulaire economie. Dit jaar worden de infrastructuurwerken verdergezet en gaat de spadesteek voor de eerste spelers in de grond. Spelers in de recyclage van polyurethaanschuim en autobanden, circulair waterverbruik en groene waterstofproductie hebben al een plaats ingenomen. Op het gebied van de energietransitie hebben we inderdaad als haven ook grote ambities. Een daarvan is een sleutelrol spelen in de waterstofeconomie. Zo wil Port of Antwerp-Bruges de Europese invoerhub worden voor groene waterstof. Via de waterstofimportcoalitie met DEME, Engie, Exmar, Fluxys en WaterstofNet verwachten we de eerste import in 2026. Hiervoor kijken we naar samenwerkingen met landen zoals Chili, Oman, Namibië, Egypte, Brazilië en Marokko. In 2022 hebben we ook belangrijke doorbraken gezien in de productie van waterstof, met spelers als Hyoffwind en Plug. In het kader van duurzaamheid is Warmtenet Antwerpen Noord als eerste ‘open access’-warmtenetwerk in België een mooi succesverhaal. Ook de vergroening van onze eigen vloot als Port of Antwerp-Bruges van sleepboten, baggerschepen en ondersteuningsvaartuigen speelt een belangrijke rol in duurzaamheid.

Dat duurzaamheid hoog op de agenda staat, hoeft nog weinig betoog. Aan uitdagingen alvast geen gebrek. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de PFAS-vervuiling en de omgang met stikstof. Sta me wel toe bij dit alles een belangrijke bezorgdheid te uiten. We moeten erover waken dat het aantrekkelijk en mogelijk blijft om in Europa te ondernemen en te pionieren. De hoeveelheid regelgeving die (vooral) vanuit Europa onder het mom van de duurzaamheidsagenda op bedrijven en lokale overheden wordt afgewend, is ongezien. Enig realiteitsbesef is dringend nodig, net als prioriteren. Je kunt niet giga-inspanningen verwachten voor een CO2-reductie én voor stikstof én voor waterkwaliteit én voor natuurherstel én tussendoor PFAS tackelen én ook verwachten dat de terminals ‘waterproof’ worden gemaakt voor drugs. En dat liefst op een tijdhorizon van vijf tot tien jaar. Pick your fights. Kies duidelijke prioriteiten en kies voor een ambitieus, maar realistisch pad, mét de industrie en de bedrijven. Zodat deze kunnen blijven doen waar ze goed in zijn in Europa, namelijk pionieren, innoveren en jobs en welvaart in onze Vlaamse regio creëren.

Annick De Ridder: Schepen bevoegd voor de Haven van Antwerpen