Stad Antwerpen onderzoekt strategie tegen droogte en waterschaarste

Om in de toekomst waterschaarste aan te pakken en een oplossing bieden voor de lage waterstanden, onderzoekt de stad hoe grondwater, dat wordt weggepompt om bouwwerken droog te houden (bemalen), kan gebruikt worden voor de stedelijke vijvers en groengebieden. Met deze bemalingsstrategie bereidt de stad zich voor op de uitdagingen verbonden aan de klimaatverandering, zoals langere periodes van droogte.

"De bemalingsstrategie is een belangrijk onderdeel van ons waterplan. De klimaatverandering en de aanhoudende droogte zijn een steeds groter wordende uitdaging waar we als stad op moeten inspelen”, aldus schepen voor openbaar domein Claude Marinower. “We vragen hier dan ook de medewerking van aannemers, architecten en particulieren om mee na te denken hoe ook zij water lokaal opnieuw kunnen infiltreren. Op deze manier kunnen we de vijvers en de plassen in onze stad voorzien van voldoende water en het grondwaterpeil stabiliseren."

Schepen voor ruimtelijke ordening en stadsontwikkeling Annick De Ridder: “In het vergunningenbeleid proberen we zoveel als kan in te zetten op specifieke oplossingen voor waterproblemen. Waar mogelijk moet altijd gewerkt worden met retourbemalingen waarbij het bemaalde water terug in de directe omgeving terechtkomt. Met het uitrollen van de bemalingsstrategie schakelen we nu een versnelling hoger om toekomstige waterschaarste het hoofd te bieden.”

Grondwaterstand en waterbeschikbaarheid

In de stad komen steeds vaker vijvers en groengebieden droog te staan. De lage grondwaterstand wordt enerzijds veroorzaakt door de hoge verdichtingsgraad die de infiltratie van het regenwater belemmert en anderzijds door het oppompen van grondwater om (tijdelijke) bouwwerken droog te houden. Bovendien zal de klimaatverandering in de toekomst leiden tot langere periodes van droogte met een verdere daling van het waterpeil tot gevolg. Die lage waterstand houdt risico’s in voor de natuur en het groen in de stad. Zo kunnen de stadsvijvers nog vaker droog komen te staan en wordt de kans groter dat zoutachtig Scheldewater de stad binnendringt, wat kan leiden tot een moeilijk omkeerbare verzilting van het grondwater. De stad Antwerpen ziet de noodzaak om via een bemalingsstrategie mee een oplossing te bieden aan de lage grondwaterstanden.

Bemalingsstrategie voor slim gebruik van opgepompt water bij bouwwerken

Retourbemalingen worden op dit moment al verplicht opgelegd in de vergunningen en gebeuren enkel niet wanneer het advies wordt gegeven dat dit technisch écht niet mogelijk is. Het opgepompte water bij bouwwerken nadien terug in de grond laten dringen (retourneren) is in de praktijk immers dikwijls niet haalbaar. Resultaat is dat het opgepompte water daarom nog te vaak afgevoerd wordt via de riolering.

Met haar bemalingsstrategie werkt de stad Antwerpen aan een slim hergebruik van dit water. Door een gerichte aanpak kan dit opgepompte grondwater ingeschakeld worden om stadsvijvers te vullen en watergebonden natuur te herstellen of ondersteunen tijdens periodes van droogte.

Om dit mogelijk te maken, zal de stad in de eerste plaats inzetten op een regelgevend kader. Hiervoor wordt een overleg opgestart met de Vlaamse overheid. Daarnaast zullen bemalingsaanvragen strenger opgevolgd, gecontroleerd en gehandhaafd worden.

Daarnaast onderzoekt de stad de mogelijkheden om het opgepompte water opnieuw te laten indringen in de bodem in geschikte stadsvijvers en groenzones zoals parken. Het grondeninformatieregister van OVAM toont echter aan dat de ondergrond in Antwerpen vaak historisch verontreinigd is. Daarom zal steeds een deskundige worden ingeschakeld om zuiveringseisen voor het opgepompte grondwater in te schatten vooraleer het opgepompte water te laten infiltreren.

Ten slotte onderzocht Water-link i.s.m. Aquafin de technische, ruimtelijke en financiële haalbaarheid van een ondergronds netwerk om het transport van het opgepompte water richting de geschikte stadsvijvers en groenzones mogelijk te maken. Concreet hebben ze in kaart gebracht welke mogelijkheden er zijn om permanente en tijdelijke waterleidingen aan te leggen in het bestaande rioleringsstelsel.

Op basis van de bemalingsstrategie, waarvan het college kennis heeft genomen, zal de stad nu concrete acties uitwerken.

Meer info over de droogtestudie is terug te vinden op www.antwerpenmorgen.be/projecten/droogtestudie/over.

Verantwoordelijke schepenen: Claude Marinower, schepen voor openbaar domein – Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening