Spoorpark: nieuw stadsproject tussen Draakplaats en Luitenant Naeyaertplein

Er is een projectdefinitie voor het Spoorpark tussen de Draakplaats en het Luitenant Naeyaertplein in Antwerpen. De open ruimte wordt onthard en vergroend voor de buurtbewoners en er komt een conflictvrije verbinding voor voetgangers en fietsers. Op basis van de projectdefinitie start AG VESPA nu de zoektocht naar een ontwerpteam.

Met de projectdefinitie kan weer een deel van het Spoorpark in Antwerpen en Borgerhout gerealiseerd worden. Het Spoorpark loopt op en parallel aan de verhoogde spoorweg van de Draakplaats in Zurenborg tot en met Park Spoor Noord. Het moet een aangename publieke ruimte worden die verschillende wijken, groenzones en sport- en cultuurvoorzieningen aan elkaar rijgt en toegankelijk maakt. Het wordt een plek om te verblijven, fietsen of wandelen.

De projectdefinitie voor het deel tussen de Draakplaats in Zurenborg en het Luitenant Naeyaertplein in Borgerhout  staat nu vast. Het ontwerpteam De Smet Vermeulen – Palmboom & van den Bout heeft in 2009 al een schetsontwerp getekend. Het project werd toen niet gerealiseerd omdat Infrabel nog geen intentie had om haar terreinen te verlaten. Vandaag werkt Infrabel wel aan een verhuis waarbij alle spooractiviteiten in het projectgebied gefaseerd verplaatst worden. Daarmee komt op termijn de volledige zone tussen de Draakplaats en de Plantin en Moretuslei vrij voor ontwikkeling als onderdeel van het Spoorpark. Het oude schetsontwerp vormde nu het uitgangspunt bij de opmaak van de projectdefinitie.

“Het project Spoorpark zal zorgen voor een fysieke en mentale ontsluiting van de verschillende wijken van de stad. We zetten met deze stadsvernieuwing zo in op een grote groene verbinding voor fietsers en voetgangers vanaf Zurenborg tot Borgerhout”, aldus schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder.

Schepen voor mobiliteit Koen Kennis vult aan: “Dit project omvat ook een volledig nieuwe fietsverbinding tussen Zurenborg en Borgerhout, comfortabel en veilig, met onder meer een conflictvrije passage over de Plantin en Moretuslei.”

“We creëeren op deze manier heel wat bijkomend groen voor een buurt die dat hard nodig heeft. Zo maken we de belofte waar om van Antwerpen de meest leefbare stad van Vlaanderen te maken”, aldus schepen voor groen Fons Duchateau.

Aandachtspunten projectdefinitie

Volgens de projectdefinitie wil het Spoorpark:

Zurenborg, Borgerhout intra muros en Antwerpen-Noord met elkaar verbinden en de publieke voorzieningen langs en rond het Spoorpark (zwembad, sporthal, de centers, …) veilig bereikbaar maken.
een conflictvrije verbinding zijn voor voetgangers en fietsers.
de open ruimte ontharden en vergroenen voor de buurtbewoners, maar ook om zo de hittestress te verkleinen en de stad meer klimaatbestending te maken.
de historische omgeving herwaarderen en de bestaande erfgoedelementen uitspelen als troef.
bestaande plekken in de stad beter toegankelijk maken en met elkaar verbinden, bijvoorbeeld de horeca rond de Draakplaats met de centers in Borgerhout.
mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen langs het Spoorpark doen ontstaan.

Mix van openbaar domein, infrastructuur en vastgoed

De herontwikkeling van het Spoorpark tussen de Draakplaats en het Luitenant Naeyaertplein omvat zowel de (her)aanleg van openbaar domein en infrastructuur als vastgoedontwikkeling aan de randen om het Spoorpark te verankeren in de omgeving.

Openbaar domein: Het Spoorpark wordt een park met een fiets- en voetgangersverbinding op de verhoogde spoorterreinen en over de spoorwegbrug. Het plein aan het station Antwerpen-Oost en de publieke ruimte aan het zwembad en de sporthal aan de Plantin en Moretuslei worden aantrekkelijker gemaakt en waar mogelijk vergroend.
Infrastructuur: Het Spoorpark wil bestaande infrastructuur een nieuwe invulling geven, zoals de helling ‘Omheining Statie van Borgerhout’ aan de Draakplaats en een deel van de spoorbrug over de Plantin en Moretuslei, en nieuwe infrastructuur voorzien daar waar er nood aan is, bijvoorbeeld een nieuwe helling binnen de bestaande spoorwegberm (langs het zwembad) tussen de Plantin en Moretuslei en het Luitenant Naeyaertplein om zo beide delen met elkaar te verbinden.
Vastgoed: Om het Spoorpark te verankeren in de omgeving moet het ontwerpteam een visie vormen over vastgoedontwikkelingen aan de randen. Zo kunnen de tramloods aan de Draakplaats en het station Antwerpen-Oost een nieuwe bestemming krijgen en kunnen er nieuwe gebouwen aan weerszijden van de Plantin en Moretuslei komen.

Ontwerpteam en inspraak

Het schetsontwerp uit 2009 is het uitgangspunt, maar moet verfijnd en geactualiseerd worden. Daarom gaat AG VESPA nu op zoek naar een multidisciplinair ontwerpteam met expertise op vlak van publieke ruimte en landschap, stedenbouw, infrastructuur en architectuur. Voor het openbaar domein en de infrastructuur moet het ontwerpteam een ontwerp maken tot en met de uitvoering ervan. Wat vastgoed betreft, maakt het ontwerpteam in deze fase enkel een schetsontwerp. De cultuurhistorische waarde van het hele projectgebied wordt ook in kaart gebracht als voorbereiding voor de opmaak van het ontwerp.

Het schetsontwerp uit 2009 is na inspraak van de buurt bijgesteld in 2010. Van zodra het ontwerpteam start met zijn opdracht, wordt de buurt opnieuw betrokken bij het ontwerpproces. Als alles vlot verloopt, wordt het ontwerpteam in september 2020 aangesteld.

Spoorpark

Het Spoorpark loopt parallel aan de verhoogde spoorweg van de Draakplaats in Zurenborg tot Park Spoor Noord, door een aantal Antwerpse wijken met een sterke eigenheid en een verschillend socio-economisch profiel: van Zurenborg over Borgerhout intra-muros en Antwerpen Noord tot het Eilandje. Bepaalde delen van het Spoorpark zijn al gerealiseerd of in realisatie, zoals de centers langs de Engelselei in Borgerhout, Spoor Oost en Park Spoor Noord.

Meer info

AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert het Spoorpark met Infrabel en Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) als belangrijke partners. Het project wordt mee mogelijk gemaakt door het Vlaamse Stadsvernieuwingsfonds.

Meer info staat op www.agvespa.be. Klik hier voor de rechtstreekse link.

Verantwoordelijke schepenen: Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening – Fons Duchateau, schepen voor groen en voorzitter AG VESPA – Koen Kennis, schepen voor mobiliteit