Ontwerpteam gezocht voor gebiedsontwikkeling van Droogdokkensite

De zoektocht naar een ontwerpteam voor de gebiedsontwikkeling van de Droogdokkensite aan de Antwerpse Scheldekaaien is gestart. Er wordt gezocht naar een multidisciplinair ontwerpteam dat de Droogdokkensite zal ontwikkelen als een maritieme belevingssite waarbij de identiteit van Antwerpen als havenstad en stad aan de stroom wordt onderstreept. Als alles vlot verloopt is tegen eind 2021 een ontwerpteam gekozen om de site te ontwikkelen en kunnen eind 2023 de eerste werken van start gaan.

Maritieme belevingssite

De Droogdokkensite in het noorden van Antwerpen bestaat uit een uniek landschap aan de Schelde met bijzonder industrieel en bouwkundig erfgoed. Naast de 9 historische, beschermde droogdokken zijn er 2 grote gebouwenclusters (AWN01 en AWN02), enkele kleinere verspreide bijgebouwen en 2 pomphuizen. Ook de 2 loodsen aan de westzijde van de Droogdokkenweg in het toekomstige Droogdokkenpark maken deel uit van de site.

De ambitie is om van de site een ontmoetingsplek te maken gericht op de beleving van maritiem erfgoed, havenerfgoed en de havendynamiek. Het behoud van erfgoed, kennisoverdracht en de bezoekers dichter bij de haven en het water brengen, staan centraal. Voor de realisatie hiervan worden verschillende programmadelen opgenomen voor stad Antwerpen, o.a. het MAS, jeugd en de Stadshavendienst. Op de site ontwikkelt het APB Havencentrum van de provincie Antwerpen in samenwerking met Port of Antwerp een havenbelevingscentrum. De buitenruimte met schepen en industrieel erfgoed uit de collectie van het MAS zal de verschillende onderdelen met elkaar verbinden. Met de ontwikkeling van de Droogdokkensite als maritieme belevingssite onderstreept stad Antwerpen haar identiteit als havenstad en stad aan de stroom. 

Ludwig Caluwé, gedeputeerde voor Economie en voorzitter van het Havencentrum: “De haven van Antwerpen is voor velen onbekend terrein. Veel vacatures raken niet ingevuld doordat werkzoekenden vaak hun weg naar de haven niet vinden. Als provinciebestuur vinden we het belangrijk om jong en oud met de grootsheid en diversiteit van de haven in contact te brengen en te tonen wat voor boeiende jobkansen daar op hen wachten. De toekomstige maritieme erfgoed- en belevingssite op de Droogdokkensite is daar een ideale locatie voor. In het nieuwe interactieve havenbelevingscentrum willen we samen een brug bouwen tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt, de instroom voor jobs in de haven verbeteren en een solide maatschappelijk draagvlak creëren.”

Ontwerpopdracht

Voor de ontwikkeling van de maritieme belevingssite wordt een nu ontwerpopdracht in de markt gezet. Deze opdracht bestaat uit 3 delen: de opmaak van een masterplan, een ontwerpopdracht voor zowel de binnen- als de buitenruimte en een faseringsplan.

Het masterplan wordt opgemaakt voor de zone van droogdok 1 tot en met droogdok 10, inclusief de 2 gebouwenclusters AWN01 en AWN02, de noordelijke kop aan het vijzelgemaal (aan de Royerssluis), en de loodsen in het (toekomstige) Droogdokkenpark.

Het ontwerpteam moet in het masterplan een visie ontwikkelen omtrent de beeldkwaliteit en inrichtingsprincipes van het hele gebied en een visie opmaken rond ontsluiting, toegankelijkheid en routing. Bij de uitwerking van het masterplan wordt uitgegaan van natte, droge en werkende dokken, die heel zichtbaar moeten zijn voor het publiek. Pomphuis 1 is beschermd als monument en moet behouden blijven als historisch industrieel erfgoed. In de loodsen aan de Droogdokkenweg zal een groot deel van de maritieme collectie worden ondergebracht. Voor de gebouwen wordt uitgegaan van een combinatie van renovatie, restauratie en nieuwbouw, waarbij respect voor het bijzondere karakter van de unieke industriële site centraal staat. De ruwe, roestige natuur van de plek en de specificiteit van de gebouwen worden beschouwd als belangrijke kwaliteiten die bewaard moeten blijven bij de herbestemming. 

Schepen voor stadsontwikkeling Annick De Ridder: “Als schepen voor haven én stadsontwikkeling is dit een project waar ik heel erg naar uitkijk. Op mijn meerjarenplanning voor stadsontwikkeling voorzie ik een budget van meer dan 3 miljoen euro om van deze plek dé maritieme belevingssite van de toekomst te maken. Zo brengen we de Antwerpenaar en alle bezoekers aan onze grootstad dichter bij het water en dichter bij haar levensader onze haven. De zoektocht naar een ontwerpteam is nu de eerste stap, nog deze legislatuur zal de spade in de grond gaan om hier een nieuwe trekpleister van en voor onze haven van te maken.”

Schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud: “Voor veel Antwerpenaren is de Droogdokkensite op het Eilandje een blinde vlek op de kaart, maar deze plek ademt havengeschiedenis. Hier werden van oudsher schepen hersteld. Vandaag beheert het Museum Aan de Stroom – MAS er de grootste collectie historische vaartuigen die Vlaanderen kent. Met de zoektocht naar een ontwerpteam zet de stad een belangrijke stap om de plek verder te ontwikkelen tot een maritieme erfgoed- en belevingssite die ongezien is op het Europese vasteland. Samen met vele partners zullen we er het verhaal vertellen van onze haven en van de Schelde, de stroom die Antwerpen groot heeft gemaakt.”

Schepen voor onderwijs en jeugd Jinnih Beels: “De site biedt ook heel wat mogelijkheden voor kinderen en jongeren, zo transformeerde dok 6 eerder al naar een avontuurlijke speel- en beleefruimte voor Stormkop. Daarnaast kan onze jeugd op die manier en op hun maat ook kennismaken met het maritieme karakter dat eigen is aan onze stad.”

Lancering selectieleidraad

AG Vespa lanceerde de selectieleidraad voor de eerste fase van de ontwerpwedstrijd. Klik hier voor de rechtstreekse link naar de publicatie en selectieleidraad. De uiterste datum voor de aanvraag tot deelneming is 10 mei om 12 uur. In deze fase worden teams geselecteerd om mee te doen aan de tweede fase, de gunningsfase. Eind 2021 wordt er een ontwerpteam gekozen.

Over de Droogdokkensite

De Droogdokkensite ligt in het noorden van Antwerpen en bevindt zich tussen de Kattendijksluis in het zuiden en de Siberiabrug in het noorden. De site maakt deel uit van het Droogdokkeneiland dat een van de 7 deelgebieden is van het masterplan Scheldekaaien. Aan de Schelde ligt het (toekomstige) Droogdokkenpark met onder meer de Belvédère, dat deel uitmaakt van het Droogdokkeneiland.

Tot eind 2017 was de Droogdokkensite in gebruik door het Algemeen Werkhuis Noord (kortweg AWN), een afdeling binnen Port of Antwerp die instond voor het onderhoud, de renovatie en herstellingen aan sleepboten, baggertuigen, vlotkranen, enzovoort. Eind 2017 verhuisde AWN meer noordelijk de haven in en werd de hele Droogdokkensite door Port of Antwerp overgedragen aan stad Antwerpen. De Droogdokkensite, met zijn 9 beschermde droogdokken, wordt vandaag al gebruikt door verschillende actoren:

door het MAS om een deel van de maritieme collectie onder te brengen;
door Behoud en beheer voor de zorg van deze collectie;
door partners van het varend erfgoed om aan eigen schepen en schepen van de MAS-collectie te werken;
door socialetewerkstellingsorganisaties;
door de jeugdwerking van Stormkop;
en door de stadshavendienst.

Zij behouden ook in de toekomstige herontwikkeling een plek op de site.

Masterplan Scheldekaaien

De stad Antwerpen is bezig met een grootschalige heraanleg van de Scheldekaaien. De Scheldekaaien zijn een strook van 6,7 kilometer van het Droogdokkeneiland in het noorden tot Blue Gate Antwerp in het zuiden. De volgende jaren veranderen ze grondig van uitzicht. De 7 verschillende deelgebieden worden heraangelegd volgens het masterplan Scheldekaaien. Het masterplan is opgemaakt in opdracht van stad Antwerpen, AG Vespa en De Vlaamse Waterweg nv. De Vlaamse Waterweg nv neemt de stabilisatie van de kaaimuur en de aanleg van een verhoogde waterkering voor zijn rekening. Stad Antwerpen en AG Vespa zijn verantwoordelijk voor de heraanleg van het openbaar domein. De werken gebeuren in fases en nemen een 15-tal jaar in beslag. In 2019 opende de Belvédère in het Droogdokkenpark en de heraangelegde kaaivlakte ter hoogte van Sint-Andries en Zuid. Momenteel wordt gewerkt aan de voorbereiding en het ontwerp voor de realisatie van de volgende deelzones: omgeving Loodswezen, Centraal Deel tussen Steenplein en Noorderterras, de tweede fase voor de kaaivlakte ter hoogte van Sint-Andries en Zuid, en de kaaivlakte Nieuw Zuid.

Verantwoordelijken: Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling en haven - Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur - Jinnih Beels, schepen voor jeugd - burgemeester Bart De Wever - Fons Duchateau, voorzitter AG Vespa