Conceptnota Stadspark: basis voor herwaardering

Stad en district Antwerpen zullen de komende jaren het hele Stadspark terug opwaarderen naar zijn oorspronkelijke landschapsstijl, rekening houdend met de hedendaagse noden. In dat kader werd nu de conceptnota goedgekeurd, een verdere verfijning van het geselecteerde wedstrijdontwerp na overleg met experts en omwonenden. Deze nota legt de grote lijnen van het herwaarderingsplan vast met de focus op de contouren van het huidige park. Daarbij gaat aandacht naar 5 thema’s: groenstructuur, circulatie en ontsluiting, hydrologie en Stadsparkvijver, gebruik en evenementen, en meubilair en constructies. Op zondag 26 september 2021 organiseren stad en district een nieuw dialoogmoment met de omwonenden en parkbezoekers. In de volgende fase wordt op basis van deze nota en de resultaten van de inspraak een voorontwerp uitgewerkt.

In oktober 2020 werd ontwerpteam OMGEVING + HydroScan + Yellow Window aangesteld voor de opmaak van het herwaarderingsplan voor het Antwerpse Stadspark. Zij werkten hun wedstrijdvoorstel verder uit in een conceptnota na uitgebreid overleg met experts en omwonenden. Deze conceptnota houdt rekening met het beschermde statuut van het park en vertrekt vanuit het al opgestelde en goedgekeurde Erfgoedbeheerplan, dat de belangrijkste krijtlijnen voor het Stadspark uittekende. De conceptnota beschrijft een algemene visie voor het Stadspark: een divers park voor diverse gebruikers en een klimaatpark in het hart van de stad, met de historiek als narratief voor ruimtelijke kwaliteit. Deze visie wordt meer in detail uitgewerkt voor de volgende 5 thema’s.

1. Groenstructuur

De beplanting vormt een van de belangrijkste onderdelen van het Stadspark. Stad en district willen de groenstructuur opwaarderen in de oorspronkelijke landschappelijke stijl. De conceptnota beschrijft de bouwstenen en randvoorwaarden hiervoor. De nota stelt ook voor een structuurbeplantingsplan op te maken. Dit is een schematische indeling van de verschillende groenvormen in het Stadspark, zoals bv. lage heesters, hoge heesters, intensief gemaaid gazon, extensief gemaaid gazon, oeverbeplanting,…  Zo kan de samenhang van de verschillende groenzones versterkt worden, met zowel open als gesloten zichtsassen.

2. Circulatie en ontsluiting

De conceptnota formuleert een aantal te onderzoeken quick wins op korte termijn om de ontsluiting en circulatie te optimaliseren. Zo wordt gekeken hoe de toegankelijkheid tot het Stadspark kan verbeterd worden. Daarbij gaat extra aandacht naar het opwaarderen van de groenzone langs de Van Eycklei, waardoor de officiële toegangen terug zichtbaarder worden. Ook het optimaliseren van de parkpaden, inclusief de fietsverbinding doorheen het park, komt naar voren als mogelijke quick win. Andere mogelijkheden op korte termijn zijn: het verbeteren van de bereikbaarheid van de hoofdtoegangen vanuit de omliggende wijken (door de oversteekbaarheid van de omliggende straten te vergroten), het verbeteren van de fiets- en voetgangersvoorzieningen in de Quinten Matsijslei en Van Eycklei, en de herwaardering van de hoofdtoegang aan de Rubenslei, gekoppeld aan de Louiza-Marialei. In een volgende fase - op langere termijn - wordt bekeken hoe de Quinten Matsijslei kan opgewaardeerd worden als parkboulevard.

3. Hydrologie en Stadsparkvijver

De Stadsparkvijver, een beeldbepalend element uit het ontwerp van Keilig, was oorspronkelijk een schakel in de verbinding van de Herentalsevaart met de binnenstad. Vandaag staat de vijver rechtstreeks in verbinding met het grondwater en speelt ze een belangrijke rol voor de waterhuishouding in de binnenstad. Door onder andere bemalingen kwam de vijver in het verleden leeg te staan, wat problematisch is voor het aanwezige groen. Om dit te vermijden zal een waterverbinding gerealiseerd worden tussen administratief centrum Den Bell en de vijver. Het water dat verzameld wordt door de droogzuiging onder Den Bell in functie van de ondergrondse garage zal naar de vijver gebracht worden. Daarnaast wordt ingezet op de handhaving van de bemalingsstrategie. Die verplicht bij droogzuigingen omwille van werken het opgepompte water terug te brengen naar de Stadsparkvijver.

Schepen voor openbaar domein Claude Marinower: “Na de ingebruikname van de waterverbinding tussen Den Bell en het Stadspark zal het waterpeil een jaar lang gemonitord worden. Zo kunnen we een jaar lang evalueren en studeren, en gefundeerd bepalen of er eventueel bijkomende maatregelen nodig zijn om het waterpeil voldoende hoog te houden.”

4. Gebruik en evenementen

De conceptnota geeft in een schematisch overzicht de gewenste speelfaciliteiten in het park. Het huidige skatepark en een nieuw speelterrein maken deel uit van het ‘hoogdynamische deel’. Het nieuwe speelterrein zal geïntegreerd worden in de ruimte door op de waardevolle elementen in te spelen, zoals de serpentinevorm, de zichtas en de bestaande bomen. Ook worden natuurlijke materialen gebruikt, zoals klimbomen, natuurstenen rotsen en houten elementen. De inplanting van een innovatieve looppiste wordt verder uitgewerkt. De hoofdingang van het park aan de Rubenslei krijgt samen met de Louiza-Marialei een belangrijke rol bij toekomstige evenementen. Daarnaast blijft de evenementenzone aan het oorlogsmomument behouden, al wordt de beschikbare ruimte hier kleiner en komt er meer groen aan de rand.

Districtsschepen voor groenvoorziening en parken Tom Van den Borne: “Met het ontharden en vergroenen van de evenementenzone aan het oorlogsmonument ontstaat een aangename plek die opnieuw aansluiting vindt bij het park en die meer is afgeschermd van het drukke kruispunt. Met comfortabele zitbanken creëren we een nieuwe ontmoetingsplek. De Louiza-Marialei zal in de toekomst een integraal onderdeel van het Stadspark vormen.”

5. Meubilair en constructies

Bij de keuze van meubilair staat het creëren rust en samenhang voorop. Er wordt daarom gekozen voor meubels uit de straatmeubelcatalogus van de stad. Zo wordt samenhang gecreëerd met de binnenstad en wordt het onderhoud vergemakkelijkt. Er wordt onderzocht hoe - voornamelijk houten - afsluitingen geïntegreerd kunnen worden in het ontwerp door bv. aanplantingen. Langs plantvakken komen indien nodig lage afsluitingen. Enkel op plaatsen waar betreding maximaal moet vermeden worden komen hogere afsluitingen, bv. rond waardevolle en kwetsbare bomen. De verlichting vertrekt vanuit het Lichtplan van stad Antwerpen. Doel is een rustige parksfeer creëren met de nodige aandacht voor toegankelijkheid, sociale veiligheid en de aanwezige fauna en flora. In het centrale deel van het park komt zo weinig mogelijk vaste verlichting om verstoring van fauna en flora tegen te gaan. In dit binnengebied wordt een dynamisch systeem opgezet, waardoor men kan inspelen op actuele noden en de sociale veiligheid verhoogd wordt. Verder wordt onderzocht hoe de aanwezige kunst het best kan omkaderd en belicht worden. In de volgende fase zal een eerste gedetailleerd inplantingsplan worden uitgewerkt met inbegrip van het meubilair, de verlichting en de kunstwerken.

Schepen voor stads- en buurtonderhoud en groen Els van Doesburg: “Na de restauratie van de Keiligbrug, zal ook de andere infrastructuur vernieuwd worden. Door de plaatsing van afsluitingen in detail na te gaan en het materiaal in het Stadspark op elkaar af te stemmen herstellen we het evenwicht.”

Sprekend Park en dialoogmoment op zondag 26 september 2021

De omwonenden en parkbezoekers worden gedurende de zomer van 2021 ingelicht over de conceptnota met een nieuwsbrief en infototems in het Stadspark zelf. Op zondag 26 september 2021 volgt een nieuw open dialoogmoment voor iedereen die zich betrokken voelt bij het Stadspark. De conceptnota is in te kijken via de webpagina www.antwerpenmorgen.be/stadspark (via ‘Tijdlijn’). Buurtbewoners en gebruikers van het park zullen tijdens het ontwerpproces blijvend betrokken worden.

Verantwoordelijken: Paul Cordy, districtsburgemeester - Claude Marinower, schepen voor openbaar domein - Tom Van den Borne, districtsschepen voor groenvoorziening en parken - Els van Doesburg, schepen voor stads- en buurtonderhoud en groen